اسیدوز در دیابت

اسیدوز یعنی کاهش سطح بی کربنات مایع خارج سلولی و قرار گرفتن pH خون در محدوده اسیدی (پایینتر از ۷/۳۵) است. اسیدوز می‌تواند دو نوع تنفسی و متابولیک باشد. اسیدوز تنفسی زمانی رخ می‌دهد که CO2 زیادی در بدن جمع شود و ریه‌ها نتوانند آن را دفع کنند. اسیدوز متابولیک زمانی رخ می‌دهد که کلیه‌ها نتوانند اسیدهای متابولیک را دفع کنند یا بی کربنات سدیم از دست بدهند. علائم اسیدوز ممکن است شامل تضعیف سیستم عصبی مرکزی، سرگیجه، خستگی، تنفس سریع، تهوع، استفراغ و در موارد شدید اغماء باشد. درمان اسیدوز بستگی به علت و شدت آن دارد و ممکن است شامل تصحیح pH خون، تزریق سرم قلیایی، داروهای خاص و رژیم غذایی مناسب باشد.

اسیدوز و دیابت

اسیدوز و دیابت رابطه نزدیکی با هم دارند. اسیدوز دیابتی یکی از عوارض حاد دیابت است که زمانی رخ می‌دهد که بدن انسولین کافی برای پردازش قندها نداشته باشد. در این حالت، بدن به جای قند از چربی به عنوان سوخت استفاده می‌کند و در اثر سوزاندن چربی‌ها کتون تولید می‌شود. کتون یک ماده اسیدی است که می‌تواند pH خون را پایین بیاورد و اسیدوز را ایجاد کند. اسیدوز دیابتی معمولاً در مبتلایان به دیابت نوع ۱ رخ می‌دهد ولی ممکن است در دیابت نوع ۲ هم در شرایط خاص اتفاق بیفتد. علائم اسیدوز دیابتی ممکن است شامل تشنگی زیاد، ادرار فراوان، خستگی، تهوع، استفراغ، تنفس سریع و با بو، درد شکم و کاهش هوشیاری باشند. درمان اسیدوز دیابتی نیاز به تزریق انسولین، هیدراتاسیون و تصحیح pH خون دارد.

اسیدلاکتات و دیابت

اسید لاکتات یک ماده است که در بدن تولید می‌شود وقتی که اکسیژن کافی برای سوخت و ساز گلوکز وجود ندارد. اسیدوز لاکتیک یک حالت است که در آن سطح اسید لاکتات در خون بالا می‌رود و باعث تغییر pH خون می‌شود. اسیدوز لاکتیک ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های جدی مانند شوک، سپسیس، نارسایی قلبی یا کلیوی باشد.

https://salemziba.com/intestine/what-is-acidosis-and-home-remedies/

در برخی از موارد، دیابت نوع ۲ نیز ممکن است عامل ایجاد اسیدوز لاکتیک باشد. دلیل این امر این است که دیابت باعث مشکل در تولید یا استفاده از انسولین می‌شود، که هورمونی است که قند خون را کنترل می‌کند. وقتی قند خون بالا باشد، بدن سعی می‌کند آن را با تولید بیشتر اسید لاکتات تبدیل به انرژی کند. همچنین، برخی داروهای ضد دیابت مانند متفورمین ممکن است خطر اسیدوز لاکتیک را افزایش دهند.

اسیدوز لاکتیک یک حالت خطرناک و گاهاً جان‌گیر است که نیاز به درمان فوری دارد. علائم شایع آن شامل تنفس سریع، ضعف، درد عضلانی، تهوع و استفراغ هستند. برای تشخیص آن، آزمایش خون برای سنجش سطح اسید لاکتات و pH خون انجام می‌شود. برای درمان آن، علاوه بر رفع علت اصلی، ممکن است نیاز به تزریق مایعات، الکترولیت‌ها، بیکاربنات یا اکسیژن باشد.

اسیدوز دیابت یک عارضه جدی است که زمانی رخ می‌دهد که قند خون بسیار بالا باشد و بدن نتواند از انسولین به درستی استفاده کند. این باعث می‌شود که بدن به جای گلوکز، چربی را به عنوان منبع انرژی بسوزاند و مواد اسیدی به نام کتون تولید کند. این کتون‌ها می‌توانند باعث تغییر pH خون و اختلال در عملکرد اعضای حیاتی شوند.

پیشگیری از اسیدوز دیابت

برای پیشگیری از اسیدوز دیابت، لازم است که دیابت خود را به خوبی مدیریت و کنترل کنید. برخی از راه‌های پیشگیری عبارت‌اند از:

https://goums.ac.ir/index.php?slc_lang=fa&sid=4

• داروهای مربوط به دیابت را طبق دستور پزشک مصرف کنید. اگر از انسولین استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که مقدار و زمان تزریق آن را رعایت کنید.
• قند خون خود را به طور منظم اندازه‌گیری و ثبت کنید. همچنین سطح کتون خود را در خون یا ادرار چک کنید، به خصوص وقتی قند خون شما بالاتر از ۲۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد یا وقتی بیمار یا تحت استرس هستید.
• رژیم غذایی سالم و متعادل را دنبال کنید. سعی کنید مقادیر مناسب قند، نشاسته، پروتئین، چربی و فایبر را در غذاهای خود داشته باشید. همچنین آب کافی بخورید تا بدن خود را هیدراته نگه دارید.
• فعالیت بدنی منظم را انجام دهید. ورزش مفید است چون به پایین آوردن قند خون، بهبود حساسیت به انسولین و کاهش وزن کمک می‌کند. البته قبل از شروع هر نوع فعالیت بدنی، قند خون خود را چک کرده و با پزشک خود مشورت کنید.
• عفونت‌ها، تروما‌ها، جراحات یا سایر شرایط استرس‌زا را سریع درمان کنید. این شرایط ممکن است باعث افزایش قند خون و نقص انسولین شده و خطر اسیدوز دیابت را بالا ببرند.

برخی از داروهایی که ممکن است خطر اسیدوز دیابت را افزایش دهند عبارتند از:

• • کورتیکواستروئیدها که برای درمان التهاب، آلرژی، آسم و برخی بیماری‌های خودایمنی استفاده می‌شوند. این داروها باعث افزایش قند خون و فشار خون در افراد دیابتی می‌شوند و ممکن است موجب کاهش اثربخشی داروهای ضددیابتی شوند.
  • داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) که برای کاهش درد، تب و التهاب مصرف می‌شوند. این داروها ممکن است باعث کاهش جریان خون به کلیه‌ها شده و عملکرد آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهند. این مسئله ممکن است منجر به افزایش قند خون و خطر اسیدوز دیابت شود.
  • داروهای ضد روانپریشی که برای درمان برخی اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی، افسردگی و بای‌پلار استفاده می‌شوند. این داروها ممکن است باعث چاقی، نقص انسولین و افزایش قند خون در افراد دیابتی شوند.
  • بتا بلوکرها که برای درمان فشار خون بالا، آریتمی قلبی و آنژین قفسه سینه استفاده می‌شوند. این داروها ممکن است باعث کاهش حساسیت به علائم هایپوگلیسمی (قند خون پایین) شده و همچنین تأثیر منفی بر روی تولید و تجزیه گلوکز در بدن داشته باشند.